Οδυσσέας & Κύκλωπας

Με τα «Ομηρικά Έπη» της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, ο Όμηρος εκτός από ποιητής χαρακτηρίστηκε και ως πάνσοφος, ιδρυτής και ολοκληρωτής της κάθε επιστήμης, συμπεριλαμβανομένης και της γεωγραφίας.

Όντας δημιούργημά του, πολλοί γνωστικοί της αρχαιότητας προσπάθησαν να αποτυπώσουν σε χάρτη το μυθικό ταξίδι του Οδυσσέα, πεπεισμένοι ότι δεν εκτυλίσσεται σε τόπους της φαντασίας. Κάποιοι το τοποθέτησαν στη Βόρεια Θάλασσα και την ευρύτερη περιοχή του Ατλαντικού Ωκεανού, άλλοι στη Μαύρη Θάλασσα και τη Δυτική Μεσόγειο. Παράλληλα επικρατούσε και η φιλοδοξία πολλών ξενιτεμένων που, θέλοντας να τιμήσουν την πατρίδα τους, παρουσίαζαν τον Οδυσσέα να έχει περάσει από τα δικά τους μέρη.

Έτσι λοιπόν, σε μία εκδοχή της ελληνικής μυθολογίας, οι Κύκλωπες φέρονται να κατοίκησαν στη Σέριφο – εξ ου και η αναφορά της ως «νησί των Κυκλώπων». Πλάσματα τερατόμορφα και γιγάντια, παιδιά του θεού Ποσειδώνα, ζούσαν στο «Μέσα Ακρωτήρι», στο Νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού ανάμεσα στο Μέγα Λιβάδι και τον Κουταλά. Εκεί βρίσκονται ο Θρόνος και η Σπηλιά του Κύκλωπα – φραγμένη πλέον λόγω καθίζησης.

Στο πολύπαθο και πολύχρονο ταξίδι της επιστροφής του προς την Ιθάκη, ο Οδυσσέας πέρασε μεταξύ άλλων και από τη Σέριφο. Περιπλανώμενος στη στεριά μαζί με τους ναύτες του, συνάντησε τον αγριότερο από τους Κύκλωπες, τον Πολύφημο, ο οποίος τους φυλάκισε στη σπηλιά του και άρχισε να τους καταβροχθίζει έναν-έναν.

Συνολικά έξι σύντροφοί του κατασπαράχθηκαν, μέχρι που ο Οδυσσέας (με τη βοήθεια των υπολοίπων) κατάφερε να καρφώσει ένα πυρωμένο ξύλινο κορμό στο μάτι του Κύκλωπα.

Στην απέλπιδα προσπάθειά του να σταματήσει τη φυγή τους, ο τυφλωμένος πλέον Πολύφημος σήκωσε ένα πελώριο βράχο και τον πέταξε προς το μέρος που βρισκόταν το καράβι τους. Λέγεται ότι ο βράχος αυτός είναι ο «Γαρμπιάς» (ή Μικρονήσι) - η βραχονησίδα νοτιοδυτικά από το Καλό Αμπέλι, στην άκρη του όρμου.